«Non cabe a menor dúbida de que Catoira... debeu ter unha grande importancia en tempos pasados, ata o punto de que aquí, acuñouse moeda...»(J.Rey Moure)
«Lamentablemente non está moi crara a orixe do seu nome e
barallanse varias hipótesis, de entre as cales parece moi verosímil, a de que Catoira tomou o seu nome de
«catorieses», xentilicio co que se denominaba os habitantes de Iria (Padrón), nos comenzos da Era Cristiá.
Este calificativo, encontrase grabado na inscripción que se conserva sólo en parte na columna ou pedestal
romano, que se garda baixo o altar maior da Igrexa de Santiago en Padrón, ó que según a
tradición-, estuvo amarrada a nave que trouxo os restos do Apóstolo Santiago a Galicia; dita
inscripción dí así: «(PATRO) NO (CAT) ORIESES D(E) S(UO) POSUERUNT». (Os Catorieses ó seu Patrón dedicaron ...)»
« Al llegar cerca de él- el Castillo
Honesto- la flota de piratas chocó con las cadenas atravesadas de una a otra orilla. Saltaron a tierra según costumbre
los invasores, pero antes de que pudieran internarse salióles al encuentro el ejército del Obispo (Cresconio) a quién
por medio de 
hogueras encendidas de montaña, se había anunciado el suceso desde el punto mismo en que la escuadra embocaba
la sosegada Ría de Arosa..." (Crónica Compostelana -Recreación histórica de Alfredo Vicenti-)»
«...ao parecer a finais do século XIX unha terrible peste decimou o gando destas terras, de tal xeito que os catoireses
asustados polas proporcións
da epidemia, -non esquezamos que naqueles anos o gando era primordial para subsistir-,
imploraron a intercesión do santo, Santo Antonio, e iste -según se conta- atendeu ás suas pregarias, entón o pobo en agradecemento polo "milagre"
acordou facer unha festa tódolos anos na súa honra...» (E. Loureiro)
Non se pode falar de música en Catoira sen falar tamén, aínda que só sea de pasada de un catoirés ilustre, musicólogo, investigador, director... Nacido en Bos Aires, retornou a Catoira xunto cós seus pais a finais da primeira guerra mundial. Trátase de Agustin Isorna Rios conocido popularmente como "Chichito". No colexio dos PP. Mercedarios -Pontevedra- cursa estudos de Filosofía e Linguas Clásicas e posteriormente, aprende piano, armonía, composición, paleografía, trascripción, canto gregoriano e especialmente a polifonía dos séculos XIV ao XVII... (E. Loureiro)
«A Coral Polifónica Raíces, nace en 1980 froito da iniciativa de varios/as catoirenses que,
despois de presentarse (e gañar)
un concurso de panxoliñas organizado na localidade polo Coro Parroquial,
deciden continuar os ensaios encargándose dos mesmos Valentín Rey Moure. Este querendo elevar a
categoría da coral en cerne, propón un troco na dirección e, quedando él coma subdirector,
encárgase a mesma a Odilo González -PP Pasionista que neses intres exerce a sua labor pastoral
na vila de Caldas de Reis-. Con Odilo ó timón e tamén, coa incorporación de novas voces, a Coral incrementa
tanto o seu repertorio como, se cabe, a súa calidade...» (E. Loureiro)
Romaría Vikinga
